Een opstalrecht is een juridisch zakelijk recht waarbij iemand het recht krijgt om gebouwen, werken of beplantingen op, boven of onder een onroerend goed aan te brengen of in stand te houden, zonder zelf eigenaar te zijn van de grond waarop die zich bevinden.
Een volumetrisch opstalrecht is een specifieke toepassing van het opstalrecht waarbij het recht wordt afgebakend in drie dimensies – dus niet enkel in oppervlakte (2D), maar ook in hoogte en diepte (3D). Het gaat dus over een “volume” in de ruimte, waarin de opstalhouder exclusieve rechten heeft, los van de grond eromheen of erboven/eronder.